Επιμέλεια: Μίλτιαδης Ζαβέρδας
Το πρώτο χρονικά αθλητικό σωματείο που ιδρύεται στον νομό μας, είναι ο Παναιτωλικός Γυμναστικός Σύλλογος Μεσολογγίου, με έτος ίδρυσης το 1893 και προφανή σκοπό την προετοιμασία αθλητών, για την πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα της Αθήνας το 1896. Πρώτος πρόεδρος του συλλόγου ο ιατρός Σπυρίδων Ξ. Νίδερ και αντιπρόεδρος ο δικηγόρος Νικόλαος Χρυσόγελος. Στο καταστατικό του συλλόγου αναφέρονται τα εξής:
"Ο σύλλογος σκοπεί την σωματικήν και πνευματικήν εξάσκησιν των μελών αυτού, ασχέτως προς την διαφοράν των κοινωνικών τάξεων. Μέσα προς επίτευξιν αυτού του σκοπού, η εν Μεσολογγίω ίδρυσις γυμναστηρίου, οπλασκητηρίου, υδροθεραπευτικής, η άσκησις των μελών επί της ανοργάνου, ημιοργανικής και ενοργάνου γυμναστικής, η ποδηλασία, αι λεμβοδρομίαι, η κολυμβητική, αι πορείαι, η ίδρυσις βιβλιοθήκης εκ διαφόρων συγγραμάτων και ιδία γυμναστικών, η σύστασις τμήματος οργανικής και φωνητικής μουσικής ... "
Σε άλλα άρθρα αναφέρονται τα εξής: "Ημέρα εορτής του συλλόγου ορίζεται η επέτειος της Εξόδου της φρουράς του Μεσολογγίου" και επίσης "Εν περιπτώσει διαλύσεως του συλλόγου, άπασα αυτού η περιουσία περιέρχεται εις την κυριότητα του ενταύθα νοσοκομείου Γεωργίου και Αναστασίου Χατζηκώστα".
Στη φωτογραφία η σημαία του συλλόγου, με χρώματα το μπλε και το ασημί (αργυρόχρουν), με έμβλημα στο κέντρο της έναν Τοξότη. Η σημαία αυτή, ιστορικό σύμβολο του αθλητισμού του Μεσολογγίου, φυλάσσεται στο κτίριο της "Διεξόδου", μαζί με τα υπόλοιπα ιστορικά κειμήλια. Ευχαριστώ πολύ τον φίλο Νίκο Κορδόση, που μου επέτρεψε να αγγίξω αυτό το ανεκτίμητο σύμβολο των 130 και πλέον ετών, της γέννησης του αθλητισμού στην πόλη μας και τον νομό μας.